Tja, soms ben je bezig met een berichtje over een gebeurtenis en die wordt dan achterhaald door een nieuwere gebeurtenis. Met als resultaat dat het eerste berichtje blijft hangen in de status ‘klad’. Zo ook mijn beschrijving van Spinvis in het Koningstheater, eind maart van dit jaar. Twee dagen daarna dompelde ik mij in het Marillionweekend, dus bleef de recensie van ‘Spinvis op zijn eentje’ ergens in het luchtledige hangen. Maar niet getreurd: hier is ie alsnog!

Mijn dochter werd gisteren twee maanden geleden zeven. Spinvis dus ook. Mijn ontdekking van dit fenomeen vond ongeveer gelijktijdig plaats met de geboorte van Isa. Maart 2002 bracht naast hydrofiele luiers, navelklemmen, speentjes en tummytubs namelijk ook ‘Smalfilm’. Absurde tekstfragmenten over een aanstekelijke verzameling akkoorden. Gezongen door een ietwat monotone stem van een man die meer reciteerde dan zong. Het beluisteren van het plak- en knipwerk van het album ‘Spinvis’ deed me tegelijk afvragen hoe deze zolderkamerkunstenaar geniale einzelgänger dit in godesnaam naar een podium zou kunnen brengen.

Wel, die vraag bleek al snel beantwoord. Met grote regelmaat zag ik Spinvis live. Waar veel artiesten meester zijn in het tot in perfectionisme uitvoeren van steeds hetzelfde kunstje liet Erik de Jong zien dat hij een meester is in het verherarrangeren van zijn eigen werk, daarbij het experiment niet schuwend. Geen uitvoering was hetzelfde. Tour na tour tovert hij vertrouwde liedjes om tot volledig nieuw aanhorend materiaal. ‘Een nagemaakte gek’ bijvoorbeeld. De oorspronkelijke versie lijkt nauwelijks meer op de tweemetersessie-variant van 2008.

Een avondje Spinvis is wellicht het meest interessante dat Nederland op concertvlak te bieden heeft.Vaak met een vast clubje muzikanten maar soms ook gewoon helemaal alleen. Zoals gisteren eind maart in het Koningstheater. Nu ben ik fan van alles wat De Jong doet, dus het vooruitzicht om anderhalf uur naar niet de meest begenadigde zanger te luisteren maakte me op voorhand niet ongerust. Een ander zou wellicht verveling vrezen. Ik niet. Al stond ie anderhalf uur uit zijn neus te eten, het zou ongetwijfeld de moeite waard zijn geweest.

Spinvis begeleidde zichzelf deze keer met behulp van de laatste technische foefjes. Spoor voor spoor bouwen aan het basisritme met wat maar voorhanden was (zoals bubbeltjesplastic), om daar dan als laatste zang en gitaar overheen te spelen. Ik hou wel van een bont gezelschap op het podium, en ondanks het solokarakter van ‘Spinvis op zijn eentje’ was het precies dát wat deze show zo uniek maakt. Een vernuftige combo van sequencers, videoloopapparatuur en manshoge beeldschermen zorgde er namelijk voor dat De Jong ook nog eens door veel van zijn vaste begeleiders werd omringd. Jeroen Kleijn op drums, Hans Dagelet op trompet, ze kwamen in allerlei hoedanigheden langs. Op een gegeven moment werden we getrakteerd op 3 x Saartje. Met 3 x heur cello. Het was wonderschoon. Spinvis staat op eenzame hoogte. Nog steeds.

Ik kan het blijven herhalen, maar Erik de Jong is een genie. Gesneden uit het zuiverste muzikale hout. Spinvis speelde eergisteren in een niet al te vol 013 de sterren van de hemel. Toepasselijk, gezien het motto ‘Op een avond in het heelal’ waaronder deze avond plaatsvond. Setlist-gewijs vrijwel identiek aan het optreden in de Tilburgse Schouwburg eerder dit jaar, met dien verstande dat Hans Dagelet vanavond waarschijnlijk op de kids van Tatum moest passen. Geen toeter dus. Gelukkig was Jan van Eerd er gewoon bij, nadat verontrustende berichten op spinvis.be het vermoeden hadden doen ontstaan dat hij geen deel meer uitmaakte van de band. Maar hoera, hij vibrafoneerde zich weer een heerlijke slag in de rondte.

Verrassingen? Whoehaha! Spinvis equals surprises, zou een Engelsman uitschreeuwen. Neem nou de laatste incarnatie van ‘Een Nagemaakte Gek’. Werkelijk fenomenaal. Of Aan de oevers van de tijd. In oorspronkelijk arrangement al een meesterwerk, maar op een of andere manier blijft het nummer als een huis overeind wanneer Erik de Jong het een ander jasje aantrekt. Vakmanschap is meesterschap, naar wij dachten. Vergeef me het overdadig gebruik van superlatieven, maar ik heb al een jaar of vijf een enorme zwak voor die man. Het maakt echt geen zak uit wat hij voortbrengt, ik vind het allemaal even mooi. Zoek op YouTube maar eens naar Holleeder. Zomaar een tussendoortje dat hij schijnbaar achteloos uit zijn mouw schudt.

Hoogtepunten? Ach, het was twee uur lang hoogtepunten. Een spontane extragratis versie van Voor ik vergeet – niet op de setlist maar gezien het enthousiasme van 013 toch afgedwongen – maakte de avond helemaal af. Of wat dachten we van de vocalen van Saartje tijdens Oevers? Niet alleen haar strijkstok tovert kippenvel op mijn armen!

Tegenvallers? Ja, het achterlijke plebs achter ons dat een nekschot verdiende omdat ze het presteerden om boven het toch al behoorlijke volume uit te kunnen schreeuwen. Eerst twintig euro neerleggen om vervolgens de laatste mode te bespreken terwijl je om de haverklap elkaars spreekspuug van de vangen veegt omdat je elkaar anders werkelijk niet verstaat. Stomme wijven (excusez mes mots, maar ik kan daar behoorlijk slecht tegen zoals u wellicht al had bevroed). Kunnen de moraalridders van het huidige kabinet dáár niet eens iets aan doen? Ik pleit voor een soort incognito muziekpolitie, die mensen die teveel en te hard ouwehoeren op hardhandige wijze de (in dit geval Tilburgse) stoep opjorist.

Meevallers? Het voorprogramma! Het blijft een noodzakelijk kwaad om naar iets te moeten staan kijken waar je eigenlijk helemaal niet voor betaald hebt. Alsof de eerste 5 tracks van het nieuwe Anouk-album worden ingespeeld door Dries Roelvink. Maar goed, dat halfuurtje wordt meestal doorgebracht met het finetunen van de meegebrachte camera of het via sms op lange afstand assisteren van mijn vrouw in haar zoektocht naar Piep, de verdwenen knuffel van mijn zoon. Heel (heul heul heul) sporadisch – op de vingers van 1 hand te tellen – zijn er echter lichtpuntjes in het drama dat ‘voorprogramma’ heet. Ik noem Picture House, een jaartje of 10 alweer terug als opener van Marillion. Of Gazpacho in Vredenburg (dat overigens als niet-voorprogramma begin dit jaar slaapverwekkend door de mand viel tijdens het Marillionweekend, maar dat compleet terzijde). Afgelopen dinsdag was het echter weer zo’n avond. 4 december kan worden bijgeschreven in het boek van Verrassend Leuke Voorprogramma’s. The Madd uit Rotterdam (ech wel). Muzikaal gezien leunt dit kwartet zwaar op de jaren zestig met een beatsound van heb ik u daar – als u de klok 40 jaar terug had gezet was het nog steeds bijzonder verantwoord geweest wat er op het podium gebeurde. Maar ook humoristisch gezien zat het wel snor. Jammer dat ik na afloop geen cd-tjes meer zag liggen bij de mersjandiese. Maar ik heb het gevoel dat het niet het laatste was wat ik van The Madd heb gehoord.

Oh ja, knuffel Piep werd overigens snel gevonden. Bovenop de kast van zijn zus. Opdat u niet onrustig slaapt vannacht…

Foto’s? Ja, voor het eerst mijn redelijk compacte Panasonic TZ3 laten snorren. Zie bovenstaand videootje en voor meer foto’s klikkerdeklikt u gewoon ALHIERZO. De 10x optische zoom werpt zijn vruchten af, al moet er her en der nog aardig wat gepostprocessed worden om de ruis eruit te mikken.

Bent u ooit eerder zo mooi toegezongen door een computer? In Mare Frigoris klinken de bitjes en bytjes verrassend menselijk. Het is het sluitstuk van Spinvis’ nieuwste plaat. Vergeef mij de zoveelste schaamteloze plug van dit wandelende wonderkind, maar ik kan het niet vaak genoeg zeggen. Spinvis hoeft niet eens een volwaardig album af te leveren om zijn meesterschap te etaleren. ‘Goochelaars en Geesten’ is een verzameling b-kantjes, rariteiten en liedjes-in-opdracht en als zodanig niet direct opvallend. Denkt u. Mare Frigoris kennen we toch al jaren? Och jawel, maar de aanwezigheid van andere parels als de titeltrack, ‘Medea’ en het door zijn zoon Gideon gezongen ‘Alles in de wind’ maakt het tot een must-have voor de Spinvisfan.

je weet toch hoe het is
vertrouw me maar
vertrouw me maar
je weet hoe ze zijn
zo langzamerhand toch wel

ik was je man
we zien elkaar later bij de haven
je weet waar het is
wacht tot het kan
denk eraan niemand is je vriend hier
die tijd is voorbij

Spinvis > Goochelaar en Geesten

Vanuit de rokerige clubs terug naar het theaterpluche. De Spinvisliefhebber kijkt daar niet van op. Integendeel, hij kijkt uit naar de (zoveelste) verandering van setting. De switch over en weer is voor Erik de Jong en zijn illustere gevolg immers een hele natuurlijke. Zijn vermogen om nummers om te katten naar een voor de speellocatie geschikt arrangement is van ongekende weerga. Met hetzelfde gemak komen de liedjes tot hun recht in zowel de muisstille ambiance van het theater als de lawaaiierige clubs. SpiV hoeft er alleen een ander template over te leggen en het werkt. Zo rockte de voorbije Dagen van gras, dagen van stro clubtour de pan uit, terwijl de daaraan voorafgaande theateroptredens van een bijzonder intiem karakter waren. Om zijn publiek (maar vooral zichzelf) te kietelen weet Spinvis zijn oevre continu in een nieuw jasje te steken. Voor iemand wiens carriere pas vijf jaar terug begon is dat vrij opzienbarend. Het zolderkamergeknutsel waarmee het allemaal begon evolueerde de afgelopen jaren via aarzelende gitaarpartijtjes en dito zang in relatief korte tijd naar een geoliede Spinvistrein, voortgestoomd door een zevental begenadigde muzikanten met Erik de Jong onbetwist aan het stuur.

De allereerste incarnatie van de Spinvisband, het oude mannenclubje met onder andere Louis DeBij, Han Reiziger en papa De Jong, blijkt in retrospectief niet meer dan een aandoenlijke poging om zijn electronicapop op het podium te kunnen neerzetten met echte instrumenten. Een aantal leden is overgebleven (Jan van Eerd, Lucas Oldeman), maar met de komst van Saartje van Camp en Arjan Witte) blijkt er ineens een zeer stabiel muzikaal fundament te liggen dat zijn hand niet omdraait voor welke muzikale uitdaging dan ook. En die zijn er. Te veel om op te noemen.

Afgelopen donderdag stond Spinvis cs. in de concertzaal van het Tilburgse Theater om zijn ‘Een ochtend in het heelal‘ op te voeren. Vertrouwde nummers, oude nummers en nieuwe nummers, allemaal in een ander jasje. Alleen Flamingo en Dag Een kwamen in de buurt van hoe ik het kende van de plaat. Aan de oevers van de tijd begon bijvoorbeeld op een acoustische gitaar. De eerste noten hou je je hart vast in de vrees dat dit werkelijk prachtige liedje om zeep gaat worden geholpen door Spinvis’ vernieuwingsdrang, maar een fractie later besef je dat het minstens zo mooi is. Blijft. Wordt. Hoe je het ook moet noemen. De ‘tussendoortjes’ Wespen op de appeltaart en Dag Een pastten prima in de set (een banjo is best leuk op zijn tijd) en de terugkeer van een gedeelte van Lotus Europa werd door ondergetekende zeer gewaardeerd.

Geen kritiek dus? Ach jawel, de uitzondering die de regel bevestigt moet er ook zijn. Bagagedrager is van origine een prachtig melodieus nummer dat zelfs tot meezingen uitnodigt. De 2007-versie wordt gekenmerkt door een grote nadruk op het ritme, gelardeerd met wat disharmonische klanken die het niet eenvoudig maken om er het origineel in te horen. Daarnaast is het wegvallen van de diverse soli ook wel jammer. Saartje die haar ziel en zaligheid in haar cellospel gooit, of Jan van Eerd die zijn vier vibrafoonstokjes virtuoos laat wapperen. Maar dat zijn slechts kleine smetjes op een verder perfecte avond. In het heelal.

Aanschouw hierboven een prachtig initiatief van een van de leukste websites. Urenlang dwalen door evenzoveel on- als bekende muziek hoeft nu niet langer meer. Fabchannel komt met de fabplayert. Bladert u met de vooruit en achteruittoets maar eens door de fijne voorselectie die ik reeds voor u maakte. Van Bettie en Spinvis en Magic Numbers en Echo en Jhn.